การศึกษาเรื่อง ความคิดเห็นของผู้พิพากษาไทยกับทางเลือกในการสรรหาคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาและแนวคิดในการสรรหาคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) ทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ เพื่อศึกษาความเห็นของผู้พิพากษาไทยกับทางเลือกในการสรรหาคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) เพื่อแสวงหาทางเลือกที่เหมาะสมในการสรรหาคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) และเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยภูมิหลังกับความคิดเห็นของผู้พิพากษาไทยกับทางเลือกในการสรรหาคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) การศึกษาครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ (Survey Research) ซึ่งผู้ศึกษามีวิธีการศึกษาคือ การศึกษาค้นคว้าจากเอกสาร (Documentary Survey) แลการสำรวจภาคสนาม (Field Survey) โดยมีแบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลจากประชากรกลุ่มตัวอย่างซึ่งเป็นผู้พิพากษาศาลยุติธรรมทุกระดับชั้น กล่าวคือ ระดับศาลชั้นต้น ศษลอุทธรณ์แฃะศาลฎีกา ผลการรวบรวมแบบสอบถามปรากฎว่า ได้รับตอบแบบสอบถามกลับคืนมาเป็นผู้พิพากษาชั้นต้นจำนวน ๒๐๕ ท่าน ศาลอุทธรณ์จำนวน ๑๖๗ ท่าน และจำนวน ๖๘ ท่านจากศาลฎีกา คิดเป็นร้อยละ ๘๗. ๖๗ และ ๗๖ ตามลำดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD) และค่าได-สแควร์ (Chi-Square) ผลการศึกษาค้นคว้าเอกสารสรุปได้ดังนี้ แนวคิดในการบริหารงานบุคคลของผู้พิพากษาในต่างประเทศนั้นสามารถแบ่งได้สองกลุ่มคือ กลุ่มประเทศที่ไม่มีคณะกรรมการตุลาการกับประเทศที่มีคณะกรรมการตุลาการ คณะกรรมการตุลาการมีหน้าที่รับผิดชอบการบริหารงานบุคคลของผู้พิพากษา ประเทศที่มีคณะกรรมการตุลาการ ได้แก่ ฝรั่งเศส อิตาลี สเปน และโปรตุเกส ประเทศที่ไม่มีคณะกรรมการตุลาการ ได้แก่ กลุ่มประเทศระบบกฎหมายคอมมอนลอว์ เช่น อังกฤษ สหรัฐอเมริกา กลุ่มประเทศภาคพื้นยุโรป เช่น เยอรมัน เบลเยี่ยม เนเธอร์แลนด์ และกลุ่มประเทศเอเชีย เช่น ญี่่ปุ่น ฟิลิปปินส์ เกาหลีใต้ มาเลเซีย เป็นต้น แต่จะมีระบบพิเศษในการบริหารงานบุคคลของแต่ละประเทศ แนวคิดขั้นพื้นฐานในการบริหารงานบุคคลของตุลาการมาจากหลักสำคัญสองประการ คือ หลักอิสระของผู้พิพากษาในการพิจารณาคดี (independence of the judiciary) และหลักว่าด้วยการตรวจสอบ เชื่อมโยงระบบตุลาการและผู้พิพากษากับสังคมและระบบควบคุมดุลพินิจของผู้พิพากษาในกาพิจารณาคดีให้เที่ยงธรรม เนื่องจากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ กําหนดให้คณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) ประกอบด้วยประธานศาลฎีกาเป็นประธานกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม กรรมการตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิในแต่ละชั้นศาล ชั้นศาลละ ๔ คน รวม เป็น ๑๒ คนและกรรมการตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิจํานวน ๒ คน ซึ่งไม่เป็นหรือเคยเป็น ข้าราชการตุลาการและได้รับเลือกจากวุฒิสภา ดังนั้นคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) จึงมีจํานวนทั้งสิ้น ๑๕ คน ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างองค์กรและโครงสร้างระบบการสรรหา อีกทั้งยังมีรายละเอียดตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการฝ่ายตุลาการศาลยุติธรรม พ.ศ. ๒๕๔๓ เมื่อเดือนกรกฎาคม ๒๕๔๓ ได้มีการเลือกกรรมการตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิ ตามโครงสร้างใหม่เป็นครั้งแรก ผลการนับคะแนนปรากฏว่าผู้ได้รับคะแนนสูงสุดสี่อันดับแรกในแต่ละชั้นศาล ส่วนใหญ่ได้คะแนนไม่ถึงกึ่งหนึ่งของผู้ใช้สิทธิ์ลงคะแนนทั้งหมด แม้คะแนนที่ได้รับจะบริสุทธิ์ ยุติธรรม ถูกต้อง ชอบธรรมก็ตาม แต่ทว่าความสง่างามในการสนับสนุนเข้าสู่ตําแหน่งในองค์กรซึ่งเป็นหัวใจและหลักประกันความเป็นอิสระของผู้พิพากษาในการอํานวย ความยุติธรรม ดูจะไม่ภาคภูมิสมกับเกียรติและฐานะความเป็นกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม ผู้ทรงคุณวุฒิและอาจก่อให้เกิดปัญหาอื่น ๆ ตามมาได้ เช่น การเข้าสู่ตําแหน่งคณะกรรมการตุลาการ ศาลยุติธรรม (ก.ต.) จะเป็นการง่ายมากเพียงหาคะแนนสนับสนุนเพียง ๔๐๐-๕๐๐ คะแนนเท่านั้น การสํารวจภาคสนามเพื่อศึกษาความคิดเห็นของผู้พิพากษาไทยกับทางเลือกในการสรรหาคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) จึงสรุปได้ดังต่อไปนี้ ภูมิหลังของประชากรกลุ่มตัวอย่าง ประชากรของผู้พิพากษาไทยส่วนใหญ่เป็นเพศชาย เพศหญิงมีเพียงร้อยละ ๑๔ อายุส่วนใหญ่อยู่ระหว่าง ๕๐-๕๔ ปี และ ๔๐-๔๙ ปีตามลําดับ การศึกษาขั้นต่ํานิติศาสตร์บัณฑิต/เนติบัณฑิตไทยและจบระดับปริญญาโททางกฎหมายทั้งใน และต่างประเทศเพิ่มเติมอีกด้วย ทั้งยังพบว่าการศึกษาสูงสุดคือระดับปริญญาเอก กว่าร้อยละ ๗๐ เคยดํารงตําแหน่งผู้พิพากษาหัวหน้าศาลมาแล้วและเคยดํารงตําแหน่งผู้บริหารงานศาลถึงร้อยละ ๒๐ และอีก ๓ ท่านเคยดํารงตําแหน่งกรรมการตุลาการหรือกรรมการตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิ ความคิดเห็นต่อโครงสร้างองค์กร การบริหารงานบุคคล โครงสร้างการเลือกสรร บทบาทหน้าที่ ของคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) และวิธีการหาเสียง ในภาพรวม อยู่ที่ระดับเห็นด้วย ความเห็นต่อรูปแบบต่าง ๆ ของทางเลือกในการสรรหาคณะกรรมการตุลาการ ศาลยุติธรรม (ก.ต.) กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ยังคงให้ระบบการเลือกที่ใช้ในปัจจุบันเป็นอันดับหนึ่ง แม้จะรับรู้ว่าเป็นปัญหาคะแนนเสียงสนับสนุนผู้ได้รับเลือกกระจัดกระจาย ผู้ได้รับเลือกได้คะแนน เสียงเพียงร้อยละ ๒๐-๓๐ ของผู้ใช้สิทธิ์ก็สามารถเข้าสู่ตําแหน่งกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม ผู้ทรงคุณวุฒิได้ทางออกต่อปัญหานี้คือ การเปิดให้มีการสมัครและผู้สมัครแนะนําตัวได้ ห้ามหาเสียง ทุกรูปแบบเหมือนการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา จุดอ่อนของระบบนี้คือ ผู้อาวุโสจะไม่ลงสมัคร จะมีแต่ผู้อาวุโสน้อยลงสมัคร ทางเลือกในการสรรหาอีกวิธีหนึ่งคือ วิธีการหยั่งเสียง จะมีข้อดีคือ ไม่ต้องมีการสมัคร แต่หากผู้พิพากษาสามารถเสนอชื่อบุคคลที่ตนเห็นสมควรเพื่อรับการ หยั่งเสียงได้ภายหลังการทาบทามแล้วจึงเปิดให้มีการเลือก วิธีการนี้คะแนนเสียงจะไม่กระจัดกระจายผู้รับการเสนอชื่อจะได้มีความภาคภูมิใจว่าได้รับเกียรติความไว้วางใจจากประชาคมของตุลาการ ให้มาทําหน้าที่เป็นกรรมการตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิ นอกจากนี้มีข้อสังเกตว่ากรรมการ ตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิที่ได้รับเลือกควรได้รับคะแนนเสียงขั้นต่ําเกินกว่ากึ่งหนึ่ง ผลการทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลทั่วไปกับความคิดเห็นของผู้พิพากษาสรุป ปรากฏผลที่มีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ ๐.๐๕ ดังนี้ เพศมีความสัมพันธ์กับโครงสร้างการ เลือกสรรและกับบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) อายุกับโครงสร้าง การเลือกสรร ระดับการศึกษากับการบริหารงานบุคคล ระยะเวลาการเป็นข้าราชการตุลาการ ศาลยุติธรรมกับโครงสร้างองค์กร โครงสร้างการเลือกสรรและบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการ ตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) ระดับชั้นศาลกับบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) ตําแหน่งผู้พิพากษาหัวหน้าศาลนอกจากผู้พิพากษาหัวหน้าศาลประจํากระทรวงหรือผู้พิพากษา หัวหน้าศาลประจําสํานักงานศาลยุติธรรมกับโครงสร้างองค์กรและโครงสร้างการเลือกสรร ตําแหน่งผู้บริหารกับโครงสร้างองค์กรและตําแหน่งกรรมการตุลาการหรือกรรมการตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิกับโครงสร้างองค์กร ด้วยเหตุที่คณะกรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) มิใช่องค์กรการเมือง แต่เป็น องค์กรกลางในการบริหารงานบุคคลแบบผสมระหว่างรูปแบบคณะกรรมการ (Commission) กับรูปแบบผู้อํานวยการ (Directorate general) และเป็นองค์กรอิสระทั้งจากอํานาจอิทธิพล ภายในและภายนอก อีกทั้งเป็นองค์กรเปิดที่สามารถตรวจสอบได้ ดังนั้นการเข้าสู่ตําแหน่งคณะ กรรมการตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) จึงต้องปราศจากระบบการหาเสียง จากการศึกษาพบว่า ความเห็นส่วนใหญ่ของผู้พิพากษาเห็นว่าการสรรหากรรมการตุลาการศาลยุติธรรมผู้ทรงคุณวุฒิจะสามารถดําเนินการได้โดยระบบเสียงข้างมากเด็ดขาด (แบบปัจจุบันแต่ห้ามหาเสียง) และระบบ หยั่งเสียงรวมถึงระบบแนะนําตัวซึ่งระบบนี้จะไม่มีการหาเสียง ทั้งยังสอดคล้องกับวัฒนธรรมองค์กร และบรรทัดฐานของความเป็นข้าราชการตุลาการศาลยุติธรรม ดังนั้นจึงควรมีการศึกษาหรือทําวิจัยเพิ่มในส่วนที่ต้องมีการหยั่งเสียงหรือแนะนําตัวเพื่อนําไปปรับใช้กับทางเลือกในการสรรหา คณะกรรมตุลาการศาลยุติธรรม (ก.ต.) ต่อไป

The objectives of the Study of Thai Judges' opinion on the alternatives of the election of the Judicial Commission is to study the history and the concept of the selection process of the Judicial Commission in both Thailand and foreign countries, to study Thai judges' opinion on the said selection, to identity a suitable solution for the Judicial Commission selection and to study the relation between the background factor and the Thai Judges' opinion and the on alternative of the election of the Judicial Commission. This study is a survey research, which comprises documentary survey and field survey. The instrument used is questionnaire. The sample size consists of 205 District court Judges, 167 Appeal court Judges and 68 Supreme Court Justices which can be relatively classified to be 87%, 67% and 76% of the total number in each category, respectively. This research was analyzed by using descriptive statistics : percentage, mean, standard deviation and Chi-Square. The results of this research can be concluded that there are systems of judicial personnel management. The first system is that with a Judicial Commission such as France, Italy, Spain and Portugal. The second system is that without Judicial Commission such as England, the United States, Germany, Belgium, the Netherlands, Japan, the Philippines, South Korea, and Malaysia. The fundamental concepts of judicial personnel management derives from two major principles: the principles of judicial independence, and the principle of check and balance connecting the judicial system to society and the exercise of judicial discretionary power to ensure justice. According to the 1997 Thai Constitution, the Judicial Commission is composed of the President of the Supreme Court as chairperson, 12 judges and 2 qualified persons who are not judges and selected by House of Senators. Therefore, the Judicial Commission is totally composed of 15 members. The new way of the Judicial Commission selection has been applied as from July 2000. The four judges who obtain the most votes in each hierarchy of the courts will be elected. They, however, usually get less than 50% of the total votes of 2,773. They are actually not the majority winners. The consequence of the process may cause many severe problems, for example, a block vote of 400 - 500 votes may elect a member. The research demonstrates that eighty percent of judges are male with the average age of approximate 50 - 59 years old. The remaining female judges have the average age of 40-49 years old. The minimum education background are the LL.B. and the Thai Barrister at law, some earned the LL.M. both domestic and abroad and some earned the doctorate degrees. More than 70% of samples used to be chief judges in district courts, 20% used to be an administrative judges and on judges used to be members of the Judicial Commission. The research demonstrates that their opinion on organizational structure of personnel management, method of selection, roles of the Judicial Commission, and the campaign are positive. Most of them preferred the current method of selection although they realized that candidates who won 20-30% of voters may be elected. A solution to this problem is that candidate can introduce themselves to all voters in the same way as that of the Senate election process. A drawback of this method is that most senior judges are unlikely to run in the election. The other solution in the opinion survey method, in which a candidate does not have to apply or run a campaign, is judges will propose the persons whom they think appropriate for the post. The election will be held after the proposed persons agreed to join the process. In this method, the votes will not be widely spreaded. The proposed candidate can be proud that the judicial community trust in them to take care of the well-being of the judicial community. One issue that was raised here is that members of the Judicial Commission should be elected by absolute majority. From the statistic test of the relationship between general information and opinion of judges, it was found significantly on the following variables as follows: -Sexes and the method of election and the role of the Judicial Commission. -Age and the method of selection. -Education and personnel management. -Duration of judicial service and organizational structure, method of election and the role of Judicial Commission. -Judicial hierarchy and the role of the Judicial Commission. -Position of chief judges except chief judges attached to the Ministry or office the judiciary and structure of organizational structure, and method of selection. -Executive position and organizational structure. -Membership of the Judicial Commission and organizational structure. The judicial commission is not the political organization, but it has an independence in personnel management which derived from the concepts of the commission and directorate general, it is free from the intervention of both external and internal power. Besides, it is an open system which can be checked. Then the way to enter into a judicial commission must be without any campaign. It was found in this study that the majority of judges agreed that the election of the judicial commission must be from a majority vote without campaign. It is suitable and consistant with the norm of practice of the judiciary. Then, the study and research should be further conducted in terms of pre-screened or self introduction candidacy in order to apply for the Judicial Commission Selection.