ตามหลักกฎหมายลักษณะพยานหลักฐาน ศาลจะต้องวินิจฉัยข้อเท็จจริงแห่งคดีอยู่บนพื้นฐานของพยานหลักฐานที่คู่ความนำสืบเข้ามาในสำนวนคดี อย่างไรก็ตาม ถ้าหากข้อเท็จจริงที่ศาลกำลังจะวินิจฉัยนั้น ได้เคยมีคำพิพากษาของศาลในคดีอื่นวินิจฉัยข้อเท็จจริงเดียวกันนี้ถึงที่สุดเอาไว้ก่อนแล้ว ย่อมเกิดปัญหาว่าศาลที่กำลังจะวินิจฉัยข้อเท็จจริงจะต้องวินิจฉัยข้อเท็จจริงเป็นยุติตามที่ศาลคดีอื่นได้เคยวินิจฉัยเอาไว้แล้ว หรือศาลจะสามารถใช้ดุลพินิจรับฟังพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริงเป็นอย่างอื่นโดยถือเอาคำพิพากษาคดีอื่นเป็นเพียงพยานหลักฐานชิ้นหนึ่งในคดีเท่านั้น จากการศึกษาพบว่าศาลในประเทศไทยมีแนวโน้มในการนำเอาหลักกฎหมายปิดปากโดยประเด็นแห่งคดีมาใช้ในการพิจารณาคดี กล่าวคือถ้าหากศาลพบว่าข้อเท็จจริงที่กำลังจะวินิจฉัยได้เคยมีคำพิพากษาของศาลคดีอื่นวินิจฉัยข้อเท็จจริงเดียวกันนั้นเอาไว้จนถึงที่สุดแล้วและคดีทั้งสองมีคู่ความชุดเดียวกัน ศาลจะต้องรับฟังข้อเท็จจริงตามคดีที่มีคำพิพากษาเอาไว้ก่อนอย่างเคร่งครัด ซึ่งหลักการดังกล่าวนี้มีการนำมาใช้ในลักษณะที่แตกต่างกันไปในประเทศไทยและในต่างประเทศ บทความนี้มุ่งศึกษาถึงการรับฟังข้อเท็จจริงตามคำพิพากษาคดีอื่นว่ามีลักษณะใดบ้าง รวมถึงวิเคราะห์ถึงความเหมาะสมในการนำเอาหลักการดังกล่าวมาใช้ในการพิจารณาพิพากษาคดีด้วย โดยจะจำกัดขอบเขตการศึกษาเฉพาะคดีที่อยู่ในอำนาจของศาลยุติธรรมเท่านั้นตามหลักกฎหมายลักษณะพยานหลักฐาน ศาลจะต้องวินิจฉัยข้อเท็จจริงแห่งคดีอยู่บนพื้นฐานของพยานหลักฐานที่คู่ความนำสืบเข้ามาในสำนวนคดี อย่างไรก็ตาม ถ้าหากข้อเท็จจริงที่ศาลกำลังจะวินิจฉัยนั้น ได้เคยมีคำพิพากษาของศาลในคดีอื่นวินิจฉัยข้อเท็จจริงเดียวกันนี้ถึงที่สุดเอาไว้ก่อนแล้ว ย่อมเกิดปัญหาว่าศาลที่กำลังจะวินิจฉัยข้อเท็จจริงจะต้องวินิจฉัยข้อเท็จจริงเป็นยุติตามที่ศาลคดีอื่นได้เคยวินิจฉัยเอาไว้แล้ว หรือศาลจะสามารถใช้ดุลพินิจรับฟังพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ข้อเท็จจริงเป็นอย่างอื่นโดยถือเอาคำพิพากษาคดีอื่นเป็นเพียงพยานหลักฐานชิ้นหนึ่งในคดีเท่านั้น จากการศึกษาพบว่าศาลในประเทศไทยมีแนวโน้มในการนำเอาหลักกฎหมายปิดปากโดยประเด็นแห่งคดีมาใช้ในการพิจารณาคดี กล่าวคือถ้าหากศาลพบว่าข้อเท็จจริงที่กำลังจะวินิจฉัยได้เคยมีคำพิพากษาของศาลคดีอื่นวินิจฉัยข้อเท็จจริงเดียวกันนั้นเอาไว้จนถึงที่สุดแล้วและคดีทั้งสองมีคู่ความชุดเดียวกัน ศาลจะต้องรับฟังข้อเท็จจริงตามคดีที่มีคำพิพากษาเอาไว้ก่อนอย่างเคร่งครัด ซึ่งหลักการดังกล่าวนี้มีการนำมาใช้ในลักษณะที่แตกต่างกันไปในประเทศไทยและในต่างประเทศ บทความนี้มุ่งศึกษาถึงการรับฟังข้อเท็จจริงตามคำพิพากษาคดีอื่นว่ามีลักษณะใดบ้าง รวมถึงวิเคราะห์ถึงความเหมาะสมในการนำเอาหลักการดังกล่าวมาใช้ในการพิจารณาพิพากษาคดีด้วย โดยจะจำกัดขอบเขตการศึกษาเฉพาะคดีที่อยู่ในอำนาจของศาลยุติธรรมเท่านั้น

The general rule of evidence law is that all the facts-in-issue or relevant to the issue in a given case must be proved by the evidence. However, the court may find that the facts-in-issue in a given case is formerly determined by the court of competent jurisdiction. In this regard, the rule pursuant to the Thai Civil Procedural Code provides that once an issue has been raised and distinctly determined between the parties, then neither the parties nor the court could be allowed to revisit such identical issue based on the evidence introduced in a given case as a result of Issue Estoppel, which is an exception from the aforementioned rule. This article aims to find out the problems concerning the application of Issue Estoppel in every aspect and provide recommendations to improve the use of Issue Estoppel in Thai legal system.