บทความนี้พยายามทำความเข้าใจปัญหาเมื่อกระบวนการยุติธรรมทางอาญาลงโทษผู้บริสุทธิ์โดยอาศัยมุมมองภายนอกวงการกฎหมายของประเทศไทย มุมมองแรกคือมุมมองของนักวิชาการกฎหมายของต่างประเทศที่ศึกษาปัญหาดังกล่าว และมุมมองที่สองคือมุมมองของนักจิตวิทยาและนักเศรษฐศาสตร์พฤติกรรม โดยเริ่มจากการสำรวจสภาพปัญหาดังกล่าวในอังกฤษ สหรัฐอเมริกา เยอรมนี เนเธอร์แลนด์ และญี่ปุ่น และนำเสนอว่าไม่ว่าประเทศจะใช้ระบบวิธีพิจารณาคดีและสืบพยานแบบใดต่างก็ประสบปัญหาการลงโทษผู้บริสุทธิ์ทั้งสิ้น และจากการทบทวนวรรณกรรมเกี่ยวกับสาเหตุและแนวทางป้องกันปัญหาดังกล่าวในต่างประเทศพบว่าปัญหานี้อาจไม่สามารถป้องกันโดยอาศัยการแก้ไขกฎหมายเพียงลำพัง เพราะในขณะที่กระบวนการยุติธรรมยังไม่เปิดรับองค์ความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับกระบวนการจดจำ การคิดและการตัดสินใจของมนุษย์จากนักจิตวิทยาและนักเศรษฐศาสตร์พฤติกรรม ข้อสรุปของบทความนี้คือ ตราบใดที่ระบบกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาและพยานหลักฐานในคดีอาญายังไม่วางอยู่บนพื้นฐานของความเข้าใจที่ถูกต้องในเรื่อง ดังกล่าว การลงโทษผู้บริสุทธิ์ก็จะยังคงตามหลอกหลอนกระบวนการยุติธรรมทางอาญาเรื่อยไป

This article attempted to view wrongful convictions in Thailand through outsiders' perspectives: namely the perspectives of international legal scholars and the insights from psychologists and behavioral economists. It firstly surveyed the scope and nature of wrongful convictions in England, the US, Germany, the Netherlands and Japan and concluded that wrongful convictions seem to occur in every country regardless of their procedural and trial system. It then reviewed the international literature on causes and preventive measures of wrongful convictions and found that legal measures may not effectively and sustainably prevent wrongful convictions; as to date the root cause of the problem has been left untouched. Criminal trials in all countries rely on the memory of witnesses and the decision-making process of the fact-finders, be they juries or judges. Yet criminal justice practitioners, both in Thailand and internationally, appear to be reluctant in acknowledging their misunderstandings about the nature and limitations of human memory and human thinking process. The article proposed that the ghost of wrongful convictions will forever haunt the criminal justice system; unless and until it incorporates insights from psychologists and behavioral economists into procedural and evidential laws.