การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพปัญหาในกระบวนการจัดหาทนายความขอแรงให้แก่จําเลยในคดีอาญา ศึกษาวิเคราะห์ปัญหาข้อขัดข้องในการปฏิบัติหน้าที่ของ ทนายความขอแรง และศึกษาหาแนวทางแก้ไขในกระบวนจัดหาและการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรงให้เกิดประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ในการวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบ ผสมผสาน ใช้รูปแบบการวิจัยแบ่งเป็น ๒ แบบ โดยอาศัยผลการวิจัยเชิงคุณภาพเป็นหลักเอกสารและการสัมภาษณ์เจาะลึกผู้เกี่ยวข้อง และ (๒) การวิจัยเชิงปริมาณโดยการสํารวจความคิดเห็น ผลที่ได้จากการวิจัยเชิงคุณภาพของ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย ผู้พิพากษา พนักงานอัยการ ทนายความทั่วไป ทนายความขอแรง นักวิชาการด้านกฎหมาย และจําเลยที่มีทนายความขอแรงในคดีอาญา ซึ่งสํารวจความ คิดเห็นเกี่ยวกับการพัฒนาการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรงที่ศาลตั้งให้จําเลยในคดี อาญาใน ๕ ด้าน ได้แก่ (๑) การพัฒนากฎหมาย (๒) การพัฒนาด้านคุณภาพของทนายความ ขอแรง (๓) การพัฒนาด้านการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรง (๔) การพัฒนาด้าน การจ่ายค่าตอบแทนทนายความขอแรง และ (๕) การพัฒนาด้านจริยธรรมและจรรยาบรรณของทนายความขอแรง ผลการวิจัยพบว่า ในด้านการพัฒนากฎหมายควรต้องปรับปรุงเนื้อหาของกฎหมายให้เหมาะสมโดยกําหนดรายละเอียดเกี่ยวกับคุณสมบัติและการคัดเลือก รวมทั้งการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรงและจริยธรรมจรรยาบรรณให้เป็นไปตามข้อบังคับของประธาน ศาลฎีกา โดยเพิ่มในบทบัญญัติมาตรา ๑๖๕/๑ และมาตรา ๑๗๓ แห่งประมวลกฎหมาย วิธีพิจารณาความอาญา การพัฒนาด้านคุณภาพของทนายความขอแรงต้องมีกระบวนการ คัดเลือกที่เป็นระบบ และควรมีการพัฒนาทนายความขอแรงโดยให้ความรู้และประสบการณ์ เช่น มีการฝึกอบรมสัมมนาอย่างน้อยปีละ ๑ ครั้ง หรือกําหนดหลักสูตรการอบรม ทนายความขอแรง เป็นต้น และควรแบ่งกลุ่มทนายความขอแรงตามความเชี่ยวชาญเฉพาะด้านโดยจัดให้ทนายความขอแรงทําคดีให้เหมาะสมกับความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ การพัฒนาด้านการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรงควรให้ทนายความขอแรงมีการเตรียม คดีให้จริงจังและมีประสิทธิภาพมากขึ้น การปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรงควรจะต้องมีการคานดุลตรวจสอบทั้งในแนวดิ่งโดยการตรวจสอบภายในองค์กร และการคานดุล ตรวจสอบในแนวนอนโดยการตรวจสอบจากองค์กรหรือหน่วยงานภายนอก และมีการประเมิน ผลการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรงในช่วงก่อนการพิจารณาคดี ระหว่างการพิจารณาคดีและหลังจากมีคําพิพากษาแล้ว การพัฒนาด้านค่าตอบแทนทนายความขอแรงควรจะต้องมีการเพิ่มค่าตอบแทนที่เป็นตัวเงินให้เหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจ และควรจะต้องเพิ่ม ค่าตอบแทนที่ไม่เป็นตัวเงินเพื่อจูงใจอีกด้วย เช่น การให้ประกาศนียบัตรยกย่องให้เป็นทนายความดีเด่น การพิจารณาให้เครื่องราชอิสริยาภรณ์ เป็นต้น ส่วนการพัฒนาด้านจริยธรรมและจรรยาบรรณของทนายความขอแรงควรมีระเบียบปฏิบัติหน้าที่ของทนายความ ขอแรงโดยเฉพาะ เพื่อเป็นกรอบในการทําหน้าที่ของทนายความขอแรง ทําให้ทนายความขอแรงทําหน้าที่ที่มีความชัดเจนและอยู่ในระเบียบวินัยมากขึ้นข้อเสนอแนะในการพัฒนาการปฏิบัติหน้าที่ของทนายความขอแรงในด้านต่าง ๆ นั้น ควรจะต้องมีกฎหมายกําหนดอํานาจหน้าที่ของสภาทนายความและสํานักงานศาลยุติธรรม เพื่อให้เป็นหน่วยงานหลักในการรับผิดชอบและประสานงานร่วมมือเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทําหน้าที่ของทนายขอแรงอย่างต่อเนื่องตลอดไป

The purpose of the research was to study the problems in the process of procuring court-appointed lawyers for defendants in criminal cases, study and analyze obstacles to the court-appointed lawyers in performing duties, and find solutions to increase effectiveness in the procurement process and performing duties of court-appointed lawyers. A mixed methods design was employed namely; (1) qualitative research through analysis of documents and in-depth interviews of related persons, and (2) quantitative research through surveying of opinions obtained from the sample group of the qualitative research including judges, prosecutors, lawyers, court-appointed lawyers, an legal scholars and defendants assigned with court-appointed lawyers in criminal cases. The research surveyed opinions of how to enhance the performing duties of court-appointed lawyers for defendants in criminal cases covering 5 areas, namely; (1) law enhancement, (2) quality enhancement of court-appointed lawyer, (3) performing duties of court-appointed lawyer enhancement, (4) remuneration of court-appointed lawyers enhancement and (5) enhancement in the conduct and ethics of court-appointed lawyers. The research has found that the legal content should be enhanced through specific details about the attributes, selection, performing duties of court-appointed lawyers and conduct and ethics to comply with the regulations of the President of the Supreme Court by amending Section 165/1 and Section 173 of the Criminal Procedure Code. Furthermore, the quality enhancement of court-appointed lawyers should have selection system and process must be systematically established, and court-appointed lawyers should have a chance to broaden their knowledge and experience such as through annual training or seminars or through specific training courses for court-appointed lawyers. Additionally, court-appointed lawyers should be categorized by their specialization and appropriately assigned to cases according to their expertise and experience. Meanwhile, for the area of enhancements in the performing duties of court-appointed lawyers, court-appointed lawyers should prepare their cases more seriously and effectively. The performing duties of court-appointed lawyers should be subjected to both vertical checks and balance through internal organization and horizontal checks and balance through auditing performed by outside organizations or agencies. The duties performed by court-appointed lawyers before and during the trial, as well as after the final verdicts should be evaluated. As for the area of enhancements in the remunerations for court-appointed lawyers, appropriate monetary remunerations should be additionally provided consistently with economic conditions. Non-monetary remunerations should also be increased to create incentives such as rewarding certificates to the court-appointed lawyers for outstanding performance, issuing royal meritorious decorations, etc. Finally, for enhancements in the conduct and ethics of court-appointed lawyers, specific regulations should be specified for the performing duties of court-appointed lawyers to establish a framework for court-appointed lawyers to perform their duties. The recommendation on the performance improvement of the court appointed lawyer's duties is to enact the laws to govern the authority and function of the Lawyer Council of Thailand under Royal patronage and the office of the judiciary to serve as a main coordinator to increase the efficiency of court-appointed lawyers in performing their duties.